RECEP BAHAR / DETAY HABER
Türkiye'de koronavirüs (Çin virüsü) salgınının en çok etkilediği sektörlerin başında AVM'ler geliyor. AVM'lerde mağazası olan şirketler ayakta kalmanın, AVM yönetimleri de borçlarını çevirmenin hesabını yapıyor. AVM'lerdeki çoğu markanın çatı kuruluşu Birleşmiş Markalar Derneği (BMD)... BMD Başkanı Sinan Öncel, perakende sektörü için ciro kirası ya da kira indirimi imkânı olmayan mağazaları boşaltma dışında bir seçenek kalmadığını ifade ederek, "Perakende için tazminatsız serbest çıkış şansı verilmezse birçok marka önümüzdeki baharı göremeyebilir" dedi.
Deniz bitti, sıra kumda!
Sinan Öncel, ilk dalgada 'yedek akçe'yi bitiren perakende sektörü için ikinci dalga önlemleri ile birlikte çok daha zor ve riskli bir dönemin başladığının altını çizdi. 21 Kasım'da başlayan kısıtlamaların perakende cirolarına negatif etkisinin daha ilk 10 günde görüldüğünü anlatan Öncel, şöyle devam etti: "Kasım, başta 'Efsane Cuma' olmak üzere indirim kampanyaları ile perakende sektörünün en yüksek ciroya ulaştığı aylar arasında yer alıyor. Bu yıl da Kasım boyunca çeşitli indirim kampanyaları yapıldı. Ancak 21 Kasım'da başlayan kısıtlamaların da etkisi ile birçok markamız Ekim cirosunu bile yakalayamadı. Üyelerimiz arasında yaptığımız ankette de kısıtlamaların Kasım cirolarına olumsuz yansımasını net bir şekilde görebiliyoruz. Örneğin AVM mağazalarında cirosu geçen yıla göre yüzde 80'in altında kalan üyelerimizin oranı Ekim'de yüzde 38 iken Kasım'da yüzde 60'a yükseldi. AVM'lerde yüzde 100'ün üzerinde ciroya ulaşan üyelerimizin oranı ise Ekim'de yüzde 25 iken Kasım ayında yüzde 12'ye geriledi. Cadde mağazalarında ise cirosu yüzde 80'in altında kalan üyelerimizin oranı yüzde 29'dan yüzde 43'e çıkarken, yüzde 100'ün üzerinde ciro yapan üyelerimizin oranı ise yüzde 39'dan yüzde 20'ye düştü."
Haftasonu sokağa çıkılamayınca...
Sinan Öncel, salgın önlemleri çerçevesinde 5 Aralık'ta ülke genelinde başlayan hafta sonu sokak kısıtlaması ile birlikte perakende cirolarında çok daha büyük bir erozyonla karşı karşıya kalınacağını vurguladı. Perakendenin yıllık cirosuna en yüksek katkının geldiği Aralık'tan da ümidi kestiklerini anlatan Öncel, "Önümüzde bilinmezlerle dolu bir dönem var. Biz bu dönemi en az hasarla atlatabilmek için hazırladığımız öneri paketimizi kısıtlamaların başladığı gün kamuoyu ile paylaştık. Bir kez daha altını çizmek istiyorum: AVM mağazalarında ciro kirası, caddelerde ise yüzde 50 kira indiriminden başka bir çare görünmüyor. Ciro kirası ya da kira indirimi sunmayan mağazaları boşaltmaktan başka bir seçeneğimiz bulunmuyor. Bu nedenle kamu otoritesinden markalarımıza tazminatsız erken fesih imkanı veren düzenlemeleri acil olarak hayata geçirmesini bekliyoruz. Olağanüstü bir dönemden geçerken yıllar önce imzalanmış kontratlarla markalarımızın ellerinin kollarının bağlanmasını 'adil ve etik ticaret' ilkesi ile bağdaştırmakta zorlanıyoruz. Tüm perakende sektörü için 'mücbir sebep' kuralı işletilerek mülk sahibi kiracı çekişmesine son verecek 'tazminatsız erken sözleşme feshi' imkanının sağlanmasının hayati olduğunu düşünüyoruz. Eğer sesimize kulak verilmez ise ABD ve Avrupa'da olduğu gibi ülkemizde de iflaslarla karşılaşabiliriz."
AVM'ler kira indirdi
Öte yandan Alışveriş Merkezleri ve Yatırımcıları Derneği (AYD)Yönetim Kurulu, olağanüstü toplanarak kritik kararlar aldı. Buna göre, yayınlanan genelgelerle faaliyetleri durdurulan sinema, çocuk eğlence merkezi gibi işletmelerden kira alınmayacak, sektörlere göre her kiracı özelinde yüzde 70'lere varan indirimler yapılacak. AYD açıklamasında başta perakende ve yeme-içme sektörlerinde faaliyet gösterenler olmak üzere kiracılara şimdiye kadar 5 milyar lirayı aşkın kira desteği verildiği savunuldu. Açıklamada, "Dünyada benzeri az olan bu büyük destek neticesinde ülkemizde; başta ABD, İngiltere ve AB ülkeleri olmak üzere diğer ülkelerde yaşanan iflaslar yaşanmamıştır" denildi.
