SELİM AYANOĞLU / DETAY HABER
Geçen hafta Meclis Plan ve Bütçe Komisyonu'nda kabul edilen ve bu hafta Genel Kurul'a gelmesi beklenen İşsizlik Sigortası Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Teklifi, işverene önemli teşvikler sağlarken, işçiye sözleşmeli çalışmanın kapılarını açıyor. İstihdamı teşvik amacıyla hazırlanan teklifle, işverenin maliyetini düşürmek için kıdem ve ihbar tazminatı ile emeklilik haklarının sınırlandırılması tartışmalı bulunuyor. Yasa teklifi, 25 yaş altı ve 50 yaş üstü işçiler için belirli süreli sözleşmelerin iki yıl süreyle koşulsuz olarak yapılabilmesine imkân tanıyor.
Sigorta başlangıcı 25 yaşa çekilecek
İş hukuku uzmanı Dr. Murat Özveri, düzenlemenin özellikle 25 yaş altı çalışanlarla 50 yaş ve üzeri çalışanlar için ciddi hak sınırlamaları getirdiğini savunarak, "25 yaş altı çalışanlar kısmi süreli iş sözleşmeleriyle birden fazla işverenin yanında aylık çalışma süreleri 10 günden az olursa, uzun dönemli sigorta kolları primleri yatmayacak. Diyelim ki ayda 20 gün, 25 gün, 27 gün de çalışmış olsanız, her bir işveren açısından 10 günden az çalışma söz konusu olduğunda bu çalışma süreleri emeklilikte dikkate alınmayacak. Yani emeklilik hakkından yararlanamayacaklar" diye konuştu. 18 yaşından itibaren uzun dönemli sigorta kollarında yer almak mümkünken, teklif yasalaştığı takdirde, bu çalışan grubu açısından bu yaş sınırı 25 yaşa çekilmiş olacak. Özveri, bu durumun da ileride emeklilik dönemlerinde prim gün sayısı açısından ciddi sakıncalar doğuracağını belirtti.
Türk-İş'ten eleştiri
Hak-İş Genel Başkanı Mahmut Arslan, teklifteki, 25 yaş altı ve 50 yaş üstündeki çalışanlar için belirsiz süreli yerine belirli süreli hizmet akitleri yapılabilmesine yönelik düzenlemeyi endişeyle karşıladıklarına işaret ederek, "Çünkü belirsiz süreli sözleşmelerde başta kıdem tazminatı olmak üzere işsizlik ödeneğinden yararlanma, yaşlılık emeklilik aylığıyla ilgili düzenli ve tam prim ödeme imkânları olduğu için bu arkadaşlarımızın belirli süreli hizmet akitleriyle çalıştırılmaya başlanmasıyla pek çok haklarının ellerinden alınacağı durum söz konusu oluyor" ifadelerini kullandı.
Türk-İş Ankara İl Temsilcisi Nihat Zengin ise, hükümetin uygulaması gereken öncelikli politikanın kayıt dışı çalışmayı önlemek olduğunu belirterek, "Hükümetin uygulaması gereken öncelikli politika, kayıt dışı çalışmayı önlemektir. Ülke ekonomisi ve işçiler, kayıt dışı çalışmadan dolayı ağır bedeller ödemektedir. Kayıt dışı istihdamla ülke büyük bir gelir kaybına uğramaktadır" dedi. "İstihdam paketi adı altında kamuoyuna sunulan düzenleme, uzun vadede bir güvensizleştirme ve sendikasızlaştırma paketidir" diyen Zengin, 25 yaş altı ve 50 yaş üstündekilere 'istihdam kolaylığı sağlayacağı' iddia edilen düzenlemenin aslında belirli süreli iş sözleşmelerinin yaygınlaşmasına neden olacağını söyledi. Zengin, düzenlemenin kıdem ve ihbar tazminatı gibi işçilerin en temel istihdam güvencelerini ve çalışma barışını ortadan kaldıracağını, sendikal yaşamı alt üst edeceğini savundu. Öte yandan üç işçi konfederasyonu Türk-İş, Hak-İş ve DİSK, düzenlemeye ilişkin ortak deklarasyonda uzlaşamadı.
Kadın işçiler daha fazla etkilenecek
Teklif, doğum yaptıklarında çalışma hayatından uzak kaldıkları için emeklilik süreci daha zor olan kadın işçiler için ise bu hakka erişimin daha da zorlaşacağı anlamına geliyor. Uzman Murat Özveri, "Özellikle çalışan kadınlar açısından, 25 yaş altı çalışan kadınlar açısından konuyu düşünecek olursak sık sık doğum nedeniyle prim gün sayılarının eksik olduğu da aklımıza geldiğinde, kadınlar bu durumdan daha fazla etkilenecek. Çalışmış olmalarına rağmen emeklilikte dikkate alınmayan bir süresi olan bir çalışma grubu yaratacaklar" diye konuştu. DİSK'in geçen hafta yayımladığı rapora göre toplumsal cinsiyet eşitsizliği emeklilikte de sürüyor. Rapora göre istihdam edilenlerin yüzde 32'si kadın olmasına rağmen emekli olan kadınların oranı sadece yüzde 19'da kalıyor. DİSK Başkanı Arzu Çerkezoğlu, kadınların kayıt dışı çalışmaya da en fazla maruz kalan kesim olduğunu vurguladı.
