Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE), Eylülde aylık bazda yüzde 0.99, Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE) yüzde 0.13 artış gösterdi. Yıllık enflasyon tüketici fiyatlarında yüzde 9.26, yurt içi üretici fiyatlarında yüzde 2.45 oldu.
Geçen yılın Aralık ayına göre de tüketici fiyatları yüzde 8.42, yurt içi üretici fiyatları yüzde 6.53 yükseldi. Oysa İstanbul Ticaret Odası (İTO) 1 Ekim'de Türkiye ekonomisinin yüzde 45'ini üreten kentte Eylül ayı enflasyonunun yüzde 13.13 olduğunu açıklamıştı!
Eylül 2019'da Eylül 2018'e göre en fazla artış yüzde 5.46 ile tütün ürünleri, yüzde 4.12 ile kok ve rafine petrol ürünleri, 3.08 ile ağaç ve mantar ürünlerinde (mobilya hariç) görüldü.
Buna karşılık söz konusu dönemde ham petrol ve doğal gaz yüzde 9.53, diğer ulaşım araçları yüzde 3.79, kağıt ve kağıt ürünleri yüzde 1.6 ile bir önceki aya göre endekslerin en fazla düştüğü alt sektörler oldu.
Konutta fiyatlar hareketlendi
Aylık en yüksek artış yüzde 2.15 ile konut grubunda oldu. Aylık en fazla düşüş gösteren grup ise yüzde 0.60 ile gıda ve alkolsüz içecekler oldu. Yıllık en fazla artış yüzde 43.86 ile alkollü içecekler ve tütün grubunda gerçekleşti.
Eylül 2019'da endekste kapsanan 418 maddeden 42 maddenin ortalama fiyatlarında değişim olmazken, 292 maddenin ortalama fiyatlarında artış, 84 maddenin ortalama fiyatlarında ise düşüş gerçekleşti. Geçen ay en fiyatı en fazla artan ürün yüzde 42.58 ile sarımsak oldu.
Sarımsağı yüzde 30.85 ile kabak, yüzde 27.75 ile salatalık, yüzde 19.71 ile taksi ücreti, yüzde 18.84 ile patlıcan izledi. Fiyatı en çok düşen ürünler arasında yüzde 24.62 ile limon ilk sırayı aldı. Yurtiçi turlarda fiyatlar yüzde 20.29, yüzde 18.23 ile kuru soğan izledi.
Anketler şaştı!
Anadolu Ajansı (AA) Finans Enflasyon Beklenti Anketi'ne katılan ekonomistlerin Eylül ayı enflasyon beklentilerinin ortalaması yüzde 1.34 olmuştu. Ekonomistlerin yıl sonu enflasyon beklentisinin ortalaması ise yüzde 12.99 olarak belirlenmişti.
AA Finans Analisti ve ekonomist Haluk Bürümcekçi, eylül ayında aylık enflasyonun yüzde 0.99 artışla piyasa beklentilerinin altında gerçekleştiğini söyledi.
Elektriğe zam enflasyonu körükleyecek
Önümüzdeki dönem seyri açısından gıda fiyatlarının belirsizliği ve oynaklığı dışında, ham petrol ve diğer emtia fiyatlarının görünümü, döviz kuru hareketleri ve kamu fiyat/vergi ayarlamaları enflasyon üzerindeki risklerin yönünü belirleyeceğine işaret eden Bürümcekçi, "Kısa vadede elektrikteki fiyat artışı enflasyona yukarı yönde etkide bulunacaktır" dedi. İş Yatırım Araştırma Bölüm Yönetmeni Muammer Kömürcüoğlu, Eylül ayında enflasyonda bir sürpriz görüldüğünü ifade etti.
Prof. Alkin'den çarpıcı tespit
Ekonomist Prof. Dr. Emre Alkin de Twitter'deki paylaşımında önemli bir tespitte bulundu: "Enflasyon ile hayat pahalılığı arasındaki makas giderek açılıyor." Özcan Kadıoğlu da enflasyonun tek haneye düşmesini hayretle karşılayan ekonomistlerden biri zira Kadıoğlu'na göre "Enflasyon Sepeti içerisindeki ürünlerin yüzde 70'inin fiyatı artmış."
Öte yandan enflasyonun her aya kademeli gerilemesinde enflasyon verilerini hazırlayan TÜİK Başkan Yardımcısı Enver Taştı'nın 6 Ekim 2018'de görevden alınmasının etkisi olduğu ileri sürülüyor.
Recep Bahar
