Hafs b. Giyas rivayet eder:
Ebu Abdullah (Câfer Sâdık Aleyhisselam)'a, "Ramazan ayı ki Kur'an onda nâzil oldu?" ayetini sordum ve "Biz Kur'an'ın baştan sona (takribi) yirmi senede nâzil olduğunu biliyoruz" dedim.
Buyurdu ki: "Kur'an bir kerede bir bütün olarak Ramazan ayında Beytu'l-Ma'mur'a indi. Sonra (takribi) yirmi sene boyunca oradan (kısım kısım) indirildi."
Ardından İmam şöyle buyurdu: "Nebi (sallallahu aleyhi ve alihi) şöyle buyurmuştur: İbrahim (Aleyhisselam)'ın suhufları Ramazan ayının ilk gecesinde, Tevrat Ramazanın altıncı gecesinde, Zebur Ramazan on sekizinci gecesinde ve Kur'an da Ramazan ayının yirmi üçüncü gecesinde nâzil olmuştur." (Prof. Dr. Haydar Baş, İmam Ca'fer-i Sadık, s.636; Usul-i Kâfi, c.2, s.1005-1006).
Kadir gecesi hakkında Kur'an'da müstakil bir sure vardır. Cenab-ı Hakk bu gecenin yüceliğini müstakil bir sure ile kullarına haber veriyor. Kadir gecesinin en büyük özelliği şudur: Allah Kur'an-ı Azimüşşan'ı indirmeye bu gece başlamıştır.
1- Muhakkak ki Biz onu Kadir gecesinde indirdik.
2- Kadir gecesinin ne olduğunu sana ne şey bildirdi?
3- Kadir gecesi, Bin aydan hayırlıdır.
4- Onda melekler ve Ruh, Rablerinin izni ile her bir emrden iniverir.
5- O gece tan yeri ağarıncaya değin bir selâmettir.
(Kadr: 97/1-5)
İmam Rıza (a.s.) buyurdu ki:
"Bu, yılın ilk ayıdır. O gecede bir yılda olacak hayır, şer, zarar, fayda, rızk ve ecel takdir olup belirlenir. İşte bu sebepten dolayı, Kadir Gecesi diye adlandırılmıştır." (Prof. Dr. Haydar Baş, İmam Rıza, s.349).
Cenab-ı Hak bu gecenin mahiyetini; "Kadir gecesi, bin aydan hayırlıdır" ifadesiyle beyan ediyor. Bin ayı hesap edersek 83 yıllık bir ömür ediyor. Bir gecelik taat, ibadet bir ömre bedel oluyor. İşte bu büyük bir nasiptir.
Mâlik radiyallahu anh'dan:
Güvenilir ilim ehlinden birinin şöyle dediğini duymuş: "Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem'e kendisinden önceki insanların ömrü gösterildi. Uzun ömürlü olan o milletlerin işlediği amelleri işleyemeyecek olan ümmetinin ömürlerini kısa buldu. Bu yüzden Allah O'na bin aydan hayırlı olan Kadir gecesini verdi."
(Muvattâ, itikâf 15, s.321).
Peygamber Efendimiz (s.a.a.) Ramazan ayının yirmisinde yatağını toplar, kendisi ve ailesi daha çok ibadete hazırlanırlardı. Zira Kadir gecesi bu on günün içindedir. Büyük bir ihtimalle bu son günlerin tek gecelerinde yani yirmi bir, yirmi üç, yirmi beş veya yirmi yedinci gecelerden birindedir.
Hadis-i şeriflerde bildirildiğine göre Kadir gecesi Ramazan ayının son on günü içerisinde bir gecedir ve belli alametleri vardır. Bir rivayete göre de Peygamber Efendimiz (s.a.a) ümmeti tembelleşir amel etmez diye o gecenin hangi gece olduğunu söylemek istememiştir.
Ubâde b. es-Sâmit radiyallahu anh'dan:
Allah Resûlü sallallahu aleyhi ve sellem buyurdu:
"Onu son on günde, tek gecelerde arayın; yirmi bir, yirmi üç, yirmi beş, yirmi yedi, yirmi dokuzuncu gecelerde yahut son gecede arayın! Kim o geceyi iman ederek, karşılığını da ancak Allah'tan bekleyerek ihya eder, sonra (o gecenin manasına) uygun davranırsa, geçmiş ve gelecek bütün günahları bağışlanır." (Taberânî, el-Mu'cemu'l-Kebîr'de).
Onun (Ahmed'in) şöyle bir rivayeti de vardır:
"Onun alâmeti; temiz ve dibi görünen denizin derinliğinde, parlak ve hareketsiz, ne soğuk, ne sıcak, ne de yıldızlardan uzak bir Ay. O gecenin sabahında doğan güneş ise sanki ışığı ve şuâsı olmayan bir dolunay." (Ahmed, V, 324).
Taberânî, el-Mu'cemu'l-Kebîr'de, Vâsile b. el-Eskâ'dan rivayet edip, şu ilaveyi yaptı:
Allah Resûlü sallallahu aleyhi ve sellem buyurdu:
"O gecede ne bulut, ne yağmur ve ne de rüzgâr vardır."
Râvilerden Abdullah b. Ömer (r.a.)
şöyle demiştir:
Ashâb'dan bazıları rüyalarında Kadir gecesinin Ramazan'ın son yedi gecesinde bulunduğunu gördüler. Bunun üzerine Resûl-i Ekrem şöyle buyurdu: "Rüyalarınızın Kadir gecesinin Ramazan'ın son yedi gecesinde bulunduğuna ilişkin olduğunu görüyorum. Buna göre Kadir gecesine kavuşmak isteyen onu Ramazan'ın son yedi gecesinde arasın." (Nevevi, Riyazü's-Salihin, Buhari ve Müslim'den).
Diğer rivayette, "Son on günün içinde arasın" olarak geçmiştir. (Buhârî, i'tikâf 1, II, 255; Müslim, i'tikâf no. 2, s. 830).
Ubeyy b. Ka'b radiyallahu anh'dan:
Ona denildi ki: "İbn Mes'ûd, bütün yılın gecelerini ihya eden Kadir gecesine rastlayabilir" diyor.
Bunun üzerine şöyle dedi: "Kendinden başka bir ilah olmayan Allah'a yemin ederim ki o, Ramazan ayının içindedir."
İnşaallah diyerek istisnasız yemin etti ve dedi ki: "Vallahi ben o geceyi biliyorum. O, Allah Resûlünün bize ihyasını emrettiği yirmi yedinci gecedir ki belirtisi, o gecenin sabahında güneşin şuâsız bembeyaz doğmasıdır." (Müslim, müsâfirîn no. 179, 80, s. 525; siyâm no. 220-1, s. 828).
Diğer bir rivayet:
Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem, bize şunu bildirmiştir: "O (gece), sabahında güneşin şuâsız doğduğu gecedir." Saydık ve ezberledik. Vallahi İbn Mes'ûd da onun Ramazan'da ve yirmi yedinci gecede olduğunu da bilirdi. Ama tembelleşir amel etmezsiniz diye size söylemek istememiştir." (Müslim, müsâfirîn no. 179, 80, s. 525; siyâm no. 220-1, s. 828).
Yeliz YÜCEL
