Bugün "Gadir-i Hum Bayramı…" Tüm İslam âleminin bu "en önemli" bayramı mübarek olsun. En önemli, çünkü Hz. Peygamber (s.a.v.) Efendimizin vefatından sonra kimin idareci olacağının, daha da önemlisi tüm insanlığı bir ve beraber kılacak kişinin ilan edildiği gündür Gadir-i Hum günü…
Gadir-i Hum hadisesi, ayetlerle, hadislerle ve ümmetin icmasıyla sabittir.
Te'vile ve yoruma açık bir konu değildir.
Hz. Peygamber Veda Hacc'ından dönerken, Gadir-i Hum mevkiine geldiğinde Maide suresi 67'inci ayet-i kerimesi nazil olmuştur. Bu ayetle Cenab-ı Hak, "Ey Resul! Sana indirileni tebliğ et. Eğer bunu yapmazsan peygamberliğini tebliğ etmemiş gibi olursun ve Allah Seni insanlardan koruyacaktır" buyurmuştur.
Cenab-ı Hak bu emirle Allah Resulü'nden çok önemli bir şeyin ilanını istemektedir.
İbni Abbas (r.a.) bu ayetin açıklamasını şöyle yapmaktadır:
"Bu ayet, Ali (k.veche) hakkında nazil oldu. Yüce Allah, Hz. Peygamber'e onun (Ali) velayetini insanlara ilan etmesini emrettiğinde, Resulullah, insanların kendisine 'amcasının oğlunu başımıza geçirdi' deyip kendisini kınamalarından oldukça korktu. Bunun üzerine Allah bu ayeti indirdi; O da Gadir-i Hum'da Ali'nin velayetini ikame etti.
Onun elini kaldırarak şöyle buyurdu: Ben kimin velisi-idarecisi isem, işte bu Ali de onların velisi-idarecisidir. Allah'ım onu veli kabul edip dost olana dost ol; ona düşmanlık yapana da düşman ol." (Alusi, Ruhu'l Meani, c.4)
Gördüğünüz gibi İbni Abbas, Tebliğ Ayeti olarak bilinen Maide suresinin 67'inci ayetinin nüzül sebebini oldukça açık bir şekilde anlatmaktadır.
Maide 67'inci ayetin İmam Ali'nin hilafet ilanıyla alakalı olduğunu birçok sünni kaynak aktarmaktadır. Bunlardan bazıları; Suyuti'nin Ed-Durru'l Mensur'u, Vahidi'nin Esbab-ı Nüzül'ü, İbni Ebi Hatim'in Tefsiri'l Kur'ani'l Azim'idir.
Bu ayet nazil olunca Allah Resulü Gadir-i Hum denilen yerde bütün ashabını tekrar toplayarak burada uzunca bir hutbe irad etti. İbni Abbas'ın anlattığı gibi bu hutbede Hz. Peygamber İmam Ali'nin elini kaldırdı ve onun hilafetini hutbenin 6 farklı yerinde ilan etti:
1) "Ali b. Ebi Talib, Benim kardeşimdir, vasimdir, halifemdir ve Benden sonraki halifemdir."
2) "Allah Resulü'nün (s.a.v.) halifesi odur. Müminleri emiri odur. Allah tarafından tayin edilen hidayet imamı odur."
3) "Ey insanlar! Bu Ali'dir. O Benim kardeşimdir, vasim, ilmimi toplayan ve ümmetim arasında iman eden kimseler üzerindeki halifemdir."
4) "Ey insanlar! Ben hilafet emrini kıyamet gününe kadar imamet veraseti olarak neslime emanet ediyorum."
5) "Ali, Allah tarafından tayin edilen imamdır."
6) "Benden sonra Ali, Allah'ın emri ile sizin veliniz ve imamınızdır. İmamet makamı ondan sonra da Allah ve Resulü ile görüşeceğiniz güne kadar onun evlatlarından olan Benim neslimin hakkıdır."
Dikkat ederseniz, Allah Resulü İmam Ali'nin hilafetini ilan ederken, hiçbir şüpheye mahal vermeyecek şekilde, her yönüyle bunu ilan ediyor. Bu sebeple ard niyetliler, siyasi rant peşinde koşanlar, Gadir-i Hum hadisesini komple gizleme yoluna gitmişlerdir. Ve maalesef özellikle Sünni kesimden bu tarihi önemde olan hadise uzun yıllar saklanmıştır.
Merhum Prof. Dr. Haydar Baş, 15 ciltlik Ehl-i Beyt Külliyatı'nı, Tevhidin Merkezi Ehl-i Beyt tezini kaleme almasaydı, Ehl-i Beyt sempozyumları ve panelleri, Gadir-i Hum programlarını icra etmemiş olsaydı emin olun ki bu konuda hiçbir bilgimiz olmayacaktı.
Böyle ayetle sabit son derece önemli olan bir tarihi olaydan gafil olmak, elbette Allah'ın huzuruna çıktığımızda hesabını asla veremeyeceğimiz büyük bir cehalettir.
Bu hutbe ve İmam Ali'nin hilafetinin ilanından hemen sonra, daha Gadir-i Hum'dan ayrılmadan, son ayet, Maide suresinin 3'üncü ayeti nazil olmuştur.
Bu ayet-i kerimede Cenab-ı Hak, "Bugün sizin dininizi kemale erdirdim, size nimetlerimi tamamladım ve size din olarak İslam'ı seçtim" buyurmaktadır. Bunun üzerine Hz. Peygamber (s.a.v.) "Allah Benim peygamberliğimden, Ali'nin velayetinden razı oldu" buyurmuşlardır.
Prof. Dr. Baş, Gadir-i Hum hadisesinin önemini şu cümleyle özetlemektedir:
"İmam Ali'nin halife tayini ile risalet dönemi bitmiş, velayet dönemi başlamıştır."
İkmal Ayeti olarak bilinen Maide 3'üncü ayetin İmam Ali'nin hilafet ilanıyla ilgili olduğunu birçok Sünni kaynak ifade etmektedir. Bunlardan bazıları; Ahmed bin Hanbel'in Müsned'i, Suyuti'ni tefsiri, Fahri Razi'nin tefsiri, Gazali'nin İhya'sı'dır.
Hüccet'ül İslam İmam Gazali, Sırru'l Alemeyn eserinde Gadir-i Hum hakkında şunu söylemektedir:
"… Fakat hilafet hususunda delil bütün açıklığı ile ortaya çıktı. Ve konu aydınlandı. Cumhur (Müslümanların tamamına yakın çoğunluğu) Gadir-i Hum hutbesindeki hadisin metninde şeksiz şüphesiz tam icma ve ittifak ettiler. Orada Resulullah şöyle buyuruyor: Ben kimin idarecisi isem, Ali de onun idarecisi ve velisidir… Dolayısıyla, icmaya ve icma ile sabit naslara aykırı olarak teviller üretmek batıldır."
Bu gerçeklerle bizleri buluşturan Prof. Dr. Haydar Baş Hocamıza sonsuz teşekkürler, Allah şefaatlerinden mahrum eylemesin.
Tekrar Gadir-i Hum bayramınız mübarek olsun.
Murat Çabas
